Lubelszczyzna

W strefie wschodniej znajduje się część Polski po prawej stronie brzegu Wisły, czyli od dorzecza Biebrzy na północy, aż po Jasłokę i Wisłokę od południa. Do niej zalicza się Lubelszczyzna.

Mieszkańcy Lublina zamieszkują w dorzeczu rzeki Wieprz, podobnie jak mieszkańcy Podlasia, trudno wliczyć do którejś z wielkich grup: Mazowsza czy Małopolski. Choć Lubelszczyzna kiedyś była własnością Małopolski, to jednak duży wpływ miało Mazowsze (od XIV do XV w. Ziemia Bełzka należała książąt mazowieckich – było to ich lenno), jako następstwo ludności migracyjnej i osadniczej z Mazowsza. W kulturze materialnej i duchowej na tym terenie, obok mazowieckich, ujawniają się pograniczne wpływy ruskie, widoczne również w tańcach.

Cały region lubelski, czyli między Sanem a Bugiem, zwane niegdyś Ziemią Czerwieńską, jeszcze w XIV w. cechowało się niedużym urozmaiceniem pod względem etnograficznym, co odzwierciedliło się także w tańcu. Dziś o tańcach z tego rozległego regionu mówi się powszechnie „tańce lubelskie”, określając tak kilka tańców pochodzących z byłego województwa lubelskiego, najczęściej prezentowanych przez zespoły artystyczne. Są to tańce o metrum trójdzielnym w rodzaju oberka, walca, chodzonego, a także przeplatające się z nimi tańce o metrum dwudzielnym.

Część Lubelskiego położona w dorzeczu rzeki Tanwi, od północy i wschodu odgrodzona od Rusi Czerwonej wyniosłością Roztocza i Puszczą Solską, była bardziej dostępna dla idącego na te tereny z południowego wschodu i południa osadnictwa ruskiego i wołoskiego. Od zachodu, doliną Sanu, wkraczało osadnictwo polskie z przeludnionej ziemi sandomierskiej. W wyniku przemieszczania się różnorodnej ludności zasilającej te ziemie, nastąpiło krzyżowanie się różnych wpływów etnicznych. W okresie zaborów przebiegała tędy granica zaboru rosyjskiego i austriackiego. Okolice Biłgoraja i Tarnogrodu pod względem etnograficznym posiadają wszelkie cechy terenu przejściowego, pomostowego pomiędzy obszarami kresowymi a Małopolską.