Oskar Kolberg
Oskar Kolberg (nazywany też Henrykiem Oskarem Kolbergiem) był polskim etnografem, folklorystą i kompozytorem. Urodził się dnia 22 lutego 1814 roku w miejscowości Przysucha (w województwie mazowieckim). Zmarł 3 czerwca 1890 roku w Krakowie. Ojciec Oskara Kolberga, czyli Juliusz Kolberg, był inżynierem z miejscowości Maklemburgii. W 1796 roku zamieszkał w Warszawie. Matka Oskara Kolberga, Karolina Fryderyka Mercoeur, wywodziła się z rodziny francuskich imigrantów. Państwo Kolberg przebywali w Przysusze od 1810 do 1817 roku. W 1817 roku ojciec Oskara otrzymał posadę profesora geodezji i miernictwa na nowo założonym Uniwersytecie Warszawskim. Rodzina przeprowadziła się w związku z tym do Warszawy i zamieszkała w Pałacu Kazimierzowskim.
Życie Oskara Kolberga
Rodzice zapewnili swoim dzieciom bardzo dobre wykształcenie. Jego starszy brat, Wilhelm, był inżynierem i kartografem, a młodszy brat, Antoni został malarzem. Oskar z rodzeństwem uczęszczali do wybitnego Liceum Warszawskiego w latach 1823–1830. Do tej szkoły był przyjęty również Fryderyk Chopin. Przerwanie edukacji Kolberga spowodowane było wybuchem powstania listopadowego i zamknięciem placówki. Poza nauką w Liceum Oskar uczył się gry na fortepianie i kompozycji. W latach 1835 – 1836 przebywał w Berlinie, gdzie studiował teorię muzyki i kompozycję.
Praca zawodowa i etnograficzna
Nim Kolberg poświęcił się etnografii, to najpierw piastował urząd nauczyciela muzyki, urzędnika bankowego oraz księgowego. W 1846 roku pracował w zarządzie Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Tą posadę otrzymał dzięki swojemu bratu Wilhelmowi. W tym czasie Oskar tworzył i publikował wiele utworów muzycznych. W trakcie prac naukowych powstało wiele nowych nazw i haseł z zakresu etnografii, muzyki i muzykologii, które Kolberg opracowywał. Stworzył ich ponad tysiąc. Zostały umieszczone w Powszechnej Encyklopedii, którą wydawał w 28. tomach Samuela Orgelbranda w latach 1859-1868. Oskar Kolberg ukazał się w I tomie pośród twórców tej encyklopedii. Szczególnie ważnym w zakresie etnologii była publikacja pt. „Polski lud”, która została opublikowana w tomie 21. Powszechnej Encyklopedii. Przekonało go to, żeby poszerzać wiedzę z zakresu etnografii, a do niej kwalifikował muzykę, literaturę ludową, naukę o języku i wiedzę o gwarze. Pierwsze utwory ludowe powstały w 1839 r. w Wilanowie i Czerniakowie. Kolberg sam przygrywał i publikował je drukiem w latach 1842–1849. Dzieła Kolberga miały propagować folklor pośród muzyków-amatorów. Muzyka nadarzyła się jego zasadniczym priorytetem do dokumentowania, czego rezultatem była wydana monografia ballad ludowych pt. „Pieśni ludu polskiego”.
Badania i ciągła styczność z obyczajowością wiejską przyczyniły się do wyłonienia w 1865 roku programu etnograficznego. Kolberg stale akcentował, że nie jest zawodowym etnografem i jedynie zbierał materiały. Kolberg rozpoczął systematyczne publikowanie monografii regionalnych, które nazywał „Lud” w 1865 roku. Zawierały zwyczaje, sposób życia, mowę, przysłowia, obrzędy, zabawy oraz pieśni i tańce. Niekiedy opracowanie tytułował „Obrazy etnograficzne”. Kolberg wierzył, że tworzy utwór uzasadniony źródłami, czyli z terenów przed rozbiorami Polski. Do jego śmierci w 1890 roku udało się wydać 33 egzemplarze „Ludu”. Z bazy materiałów, które pozostawił wydano kolejne 3 tomy do 1907 roku.
Kolberg przeprowadził się w okolice Krakowa w 1871 r. dzięki inicjatywie częściowego finansowania druku „Ludu”. Złożono mu propozycję poprzez Towarzystwo Naukowe Krakowskie, w którym Kolberg uczestniczył od 1868 roku. Pierwotnie pomieszkiwał u swojego przyjaciela Józefa Konopki w Mogilanach, który był również etnografa, ale amatorem. Między 1872 a 1884 rokiem Kolberg przebywał u rodzeństwa swojego dobrego znajomego, czyli u Antoniny i Juliana Konopków – w Modlnicy. Renoma Oskara Kolberga rozkwitała i w 1874 roku piastował urząd członka komisji antropologicznej Akademii Umiejętności. Od 1872 roku zmieniła nazwę z Towarzystwa Naukowego Krakowskiego. Kolberg awansował na przewodniczącego sekcji etnologicznej.
Kolberg odebrał dyplom i medal pamiątkowy za stworzenie wystawy, którą mógł eksponować w Paryżu w 1878 roku. Ikonografie zaprezentowane zostały w pawilonie austriackim. Przedstawiały postacie i stroje ludowe z różnych regionów. Kolberg przygotował je z Izydorem Kopernickim. Dzięki Kolbergowi udało się urządzić i przygotować wystawę etnograficzną w 1880 roku w Kołomyi. Jesienią 1884 roku przeprowadził się do Krakowa, gdzie nadal zajmował się etnografią. Natomiast w roku 1885 pojechał w swoją ostatnią wyprawę badawczą w region przemyski i sanocki.
Kolberg świętował jubileusz pracy rok przed śmiercią. Jego przyjaciele zorganizowali w sali Towarzystwa Strzeleckiego obchody 50-lecia pracy. W obchodach brali udział m.in. Michał Bałucki, Józef Majer, Juliusz Kossak, Jan Matejko i Władysław Żeleński. Zjawiła się również przedstawicielstwo chłopów z Modlnicy. Obchody umilił recital, utworów Chopina, Moniuszki, Żeleńskiego oraz samego Kolberga.
Dokumenty zgromadzone z tamtego okresu donoszą, że prawdopodobnie z okazji swojego 50-lecia pracy, Kolberg został uhonorowany członkostwem Cesarskiego Towarzystwa Miłośników Przyrody, Antropologii i Etnografii w Moskwie oraz Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego i Warszawskiego Towarzystwa Śpiewaczego „Lutnia”.
