Górale Orawscy to mieszkańcy Górnej Orawy – regionu, który częściowo znajduje się w Polsce i na Słowacji. Po stronie polskiej Orawianie mieszkają w 14 wsiach ulokowanych z południowej strony Babiej Góry. Są to m.in.: Jabłonka, Lipnica Wielka, Lipnica Mała, Chyżne, Kiczory, Podwilk, Zubrzyca Górna i Dolna, Piekielnik. Orawa jest znana z drewnianej architektury. Zarówno kościoły, jak i budynki mieszkalne cechuje charakterystyczny typ zabudowy. Domy w tym regionie budowano na kształt wydłużonego prostokąta. Szczególną uwagę przykuwa uwagę w tych budynkach czterospadowy, gontowy dach oraz wyżka, czyli rodzaj nadbudowy np. spichlerz. Piękny przykład orawskiej budowli (tzw. domu „z wyżką”) możemy zobaczyć chociażby w Orawskim Parku Etnograficznym w Zubrzycy Górnej. Warto zwrócić uwagę na karczmy z Podwilka. Pierwsza z XVIII wieku tzw. „Czarna karczma” z pięknym gontowym dachem i druga z XIX wieku wzorowana na małomiasteczkowym, drewnianym budownictwie.
Demonologia
Na Orawie, podobnie jak w innych karpackich regionach, funkcjonowała w przeszłości wiara w nadprzyrodzone istoty: demony, duchy i złe moce. [...]
Obrzędy i Zwyczaje
„Zwyczaj” jako kategoria podstawowa posiada najszerszy zakres pojęciowy i obejmuje także pojęcie „obrzędu” z tym, że operowanie kategorią „obrzęd” jest [...]
Pożywienie, kuchnia
W XIX wieku gospodarstwo orawskie dysponowało innymi środkami spożywczymi gdyż rolnictwo stało jeszcze na niższym poziomie, a inne były one [...]
Z HISTORII
Za czasów panowania Piastów Orawa należała do Polski. W średniowieczu stała się częścią Królestwa Węgierskiego i pozostała jego komitatem, aż do końca I wojny światowej. Historyczny związek Orawy z ludnością węgierską i słowacką miał wpływ na kulturę Górnej Orawy. Na kulturę regionu miała duże oddziaływanie historia jego zasiedlenia. Uczestniczyli w niej udział osadnicy wołoscy, węgierscy, słowaccy i polscy.
TRADYCYJNY STRÓJ ORAWSKI
Historia tradycyjnego stroju orawskiego sięga okresu międzywojennego. Cechą charakterystyczną męskiego stroju z tego okresu był kapelusz z małym rondem lub kłobuk. Głowę kapelusza zdobiła czarna tasiemka. Czapki szyto z tkaniny sukiennej. Jej zwieńczeniem był dwuczęściowy otok.
Męskie koszule szyto z lnu. Mieli wąską oszewkę wzdłuż szyi z długimi, szerokimi rękawami bez mankiet. Ich długość sięgała do pasa. Spodnie były uszyte z sukna. Miały wąskie nogawki, rozcięte na bokach. W pasie wszywano sznurek do regulacji. Początkowo ozdoby na spodniach były bardzo skromne. Z czasem zaczęto je dekorować bardzo efektowne parzenicami. Elementem stroju jest również kamizelka tzw. prucnikiem, o prostym kroju, ozdobiona jedynie guzikami. W stroju z Orawy istniały dwa rodzaje pasów. Wąski z metalową klamrą do podtrzymywania spodni, drugi szeroki, zakładany na koszule i spodnie. Pasterze często dodatkowo zakładali opaski. Buty w stroju orawskim to kierpce. Mocowane u stóp skórzanymi nawłokami.
W powszechnym kobiecym stroju orawskim dominował len. Biała koszula sięgała do pasa z oszewką przy szyi i falbanką. Bufiaste rękawy były długie z mankietem lub krótkie wykończone falbanką. Na koszule zakładano tzw. prucnik czyli dopasowany i zdobiony gorset do pasa. Suknie były długie i pomarszczone. Początkowo szyto je z niebarwionego materiału, a później z barwionych tłoczelin w kolorze ciemnym z białymi, drobnymi wzorami. Pod suknię zakładano kilka warstw spodników. Wierzch sukni zdobiła szeroka zapaska z białego albo czarnego płótna. Najważniejszym elementem biżuterii w kobiecym stroju były korale często w kolorze czerwonym. Młode dziewczyny nie osłaniały włosów. Często zaplatały warkocze zdobione czerwoną tasiemką. Mężatki z kolei zakrywały włosy czepkami, na które zakładały dodatkowo chustki wiązane pod brodą.
