Matki Boskiej Gromnicznej

Matki Boskiej Gromnicznej - folklorpolski.pl

Matki Boskiej Gromnicznej

Ofiarowanie Pańskie

Obchodzone 2. lutego święto Matki Boskiej Gromnicznej, upamiętnia zawitanie do świątyni w Jerozolimie Józefa i Maryi z dzieciątkiem Jezus. Nastąpiło tam ofiarowanie Go Bogu i oczyszczenie Maryi, jako matki 5 tygodniowego już potomka. Ze względu na odprawiany obrzęd, święto zwykło nazywać się również Oczyszczeniem Najświętszej Maryi Panny.

Aktualnie obchody sprowadzają się do święcenia woskowych gromnic podczas nabożeństwa. Dawne ludowe tradycje zaś obfitują w różnorodne wierzenia i zwyczaje. Obowiązkowo świece wykonywane były z wosku pszczelego, gdyż owady te uważane były za najbliższe Chrystusowi, wręcz stworzone z jego ran. Przyozdobione kolorowymi wstążkami czy wiankami, poświęcone dumnie roznosiły zapach wosku w domostwach. Wierzono, że mają one właściwości lecznicze i ochronne. Miały chronić domowników przed klęskami i nieurodzajem. Stawiane w oknach zapewniały bezpieczeństwo podczas burzy, zapalane w domu przynosiły porozumienie i miłość. Na piecach, oknach czy sufitach śmiało rysowano znaki krzyża z ich dymu, by odstraszyć siły zła. Stanowiły przestrach dla wilków grożących gospodarstwom.

Panował zwyczaj obchodzenia z gromnicą w ręku całego obejścia by jej niezwykła moc chroniła dobytek mieszkańców. Zdarzało się, że podpalano nimi włoski najmłodszych by uchronić ich przed uciążliwym zapaleniem uszu. Ponadto na wsiach nad chorymi palono poświęcone pasmo lnu, co miało oddalić ryzyko zapaleń skóry, a dym połykano by zapobiec chorobom gardła czy zębów.

Domownicy często uzupełniali szpary w belkach tworzących zabudowę domostw woskiem, co miało zagwarantować im opiekę i błogosławieństwo Boga. Jednym ze zwyczajów było wręczanie konającym gromnic. Ich zadaniem było towarzyszyć duszy zmarłego w podróży „na drugą stronę”. Podczas mszy bacznie obserwowano świece, krążyły bowiem przesądy, że gdy dojrzy się kapiący z nich wosk, należy spodziewać się długiej, srogiej zimy. W przypadku, gdy świeca skwierczała trzeba było przygotować się na nadchodzące ciepłe burze i liczne deszcze.

Obecne były również wierzenia, że dzień ten jest ostatnią szansą na oświadczyny, bowiem nieubłaganie zbliżający się czas Wielkiego Postu uniemożliwia wyprawianie hucznych wesel. Należy wspomnieć, że święto Matki Bożej Gromnicznej, kończyło okres Bożego Narodzenia w kalendarzu liturgicznym. Zaprzestawano wówczas śpiewania kolęd, pozbywano się choinek i szopek. Był to również ostatni dzień, kiedy można było spodziewać się wizyty kolędników.